Chứng đãng trí (hay quên) ngày nay không chỉ là “độc quyền” của những người có tuổi hay những bệnh nhân tâm thần. Nó đang lây lan rất nhanh sang người trẻ và trở thành một vấn đề của xã hội hiện đại.
Bệnh của người trẻ
Đang giờ nghỉ trưa, điện thoại văn phòng bỗng reo vang,
Mai Hương miễn cưỡng với ống nghe. Thùy Mai, cô bạn đồng nghiệp đang cầu cứu cô. Thùy Mai chạy xe máy về nhà ăn trưa mà quên đội mũ bảo hiểm. Khi cảnh sát giao thông tuýt còi dừng xe thì cô mới ngó ra là chiếc túi xách tay đựng tư trang, tiền bạc, giấy tờ và cả chìa khóa nhà của mình vẫn còn để ở ngăn tủ cá nhân!
Cái chuyện đãng trí của Thùy Mai chiều ấy trở thành đề tài “tám” sôi nổi trong văn phòng mà thật đáng ngạc nhiên là những phụ nữ mới chỉ trên dưới ba mươi chị nào cũng có chuyện để góp.
Chuyện cắm nồi cơm mà quên bật nút nấu, gửi xe ở bãi mà cứ cắm nguyên chìa khóa, chạy xe qua lối rẽ về nhà, quên mua vở bài tập cho con... kỳ lạ thay lại là “chuyện thường ngày ở huyện” với rất nhiều người chưa từng mang tiếng đoảng vị!
Có chị đi làm quên khóa cửa nhà, lại có chị từng quên cả việc phải đón con ở lớp học tiếng Anh buổi tối. Có chị không chỉ quên lịch họp, mà còn không thể nhớ được tên đối tác dù người đó vừa tự giới thiệu trước đó mấy phút...Có một sự thực đáng giật mình là càng ngày càng có nhiều người trẻ mắc chứng hay quên. Với một số chị em thì đó là hệ quả của chứng suy giảm trí nhớ sau thời kỳ mang bầu và sinh con. Nhưng ngay cả với nhiều phụ nữ chưa lập gia đình thì chứng đãng trí cũng không ngừng tấn công họ.Cuộc sống bận rộn nhiều áp lực đã khiến chứng sa sút trí nhớ nhanh chóng trở thành một căn bệnh thời đại. Giai đoạn sớm của sa sút trí nhớ là làm giảm trí nhớ gần, nghĩa là quên những chuyện vừa mới xảy ra nhưng lại nhớ rất tốt những chuyện đã lâu. Mọi hoạt động xã hội chưa bị ảnh hưởng nhiều nên họ không nghĩ là mình có bệnh.Nếu không được can thiệp kịp thời hay gặp thêm những tình huống khó khăn hay bức xúc, bệnh sẽ nặng dần lên và chuyển sang giai đoạn giữa: giảm khả năng thực hiện những công việc hàng ngày, không thể nhớ được những thông tin mới và mất khả năng định hướng về không gian, thời gian, suy giảm khả năng phán đoán, tăng nguy cơ té ngã và mất dần khả năng nhận thức.
Ở giai đoạn nặng, người bệnh sẽ hoàn toàn bị mất trí nhớ, mất khả năng vận động, phản xạ và cơ thể phát sinh các biến chứng: mất nước, kém dinh dưỡng, viêm phổi, loét da...
Kết cục là họ sẽ tử vong vì những bệnh nhiễm trùng.
Chủ quan dễ bệnh nặng
Nhưng thật đáng tiếc là hầu hết những người phải đối mặt với chứng sa sút trí nhớ ở giai đoạn đầu lại rất chủ quan không coi đó là một chứng bệnh nên chẳng bao giờ họ nghĩ tới chuyện phải gặp bác sĩ vì mấy cái sự nhớ nhớ quên quên cỏn con. Bác sỹ Nguyễn Minh Tâm, khoa Thần kinh Bệnh viện Hòa Hảo (Tp.HCM), cho biết: Nhiều người cho rằng trí nhớ có thể tự phục hồi mà không hiểu rằng cùng với tuổi tác và các tác nhân ngoại cảnh khác (rượu, thuốc lá, stress...) trí nhớ ngày càng rời xa họ với tốc độ nhanh hơn và di chứng mà chúng để lại cũng ngày một tồi tệ hơn.Bà Nguyễn Thị Thương, Giám đốc Trung tâm tư vấn tâm lý S.D.C (Q. Tân Bình) lại cho rằng khái niệm gặp bác sỹ hay chuyên gia tư vấn thường xuyên và kịp thời với người Việt nói chung còn rất xa lạ, nếu không muốn nói là xa xỉ. “Hầu hết họ đều sợ mang tiếng là mắc bệnh tâm thần”.Là một chuyên gia tư vấn nhiều kinh nghiệm, bà Thương chia sẻ: “Điều trị tâm lý là quá trình diễn ra đầu tiên hoặc sau cùng của cả một quá trình dài điều trị tâm thần. Chứng quên nếu điều trị kịp thời ở giai đoạn nhẹ thì khá đơn giản và không tốn kém nhưng khi đã chuyển sang bệnh lý tâm thần thì việc điều trị vừa cực kỳ phức tạp lại cho kết quả rất khiêm tốn”.“90% những người phát hiện ra mình hay quên thường không đủ can đảm đến gặp bác sỹ tư vấn hoặc đi khám mong tìm ra gốc bệnh. Con số này dường như đang tỷ lệ thuận với số người buộc phải nhập viện để điều trị những bệnh như trầm cảm, hoang tưởng hàng ngày”, bác sỹ Thanh Thủy, trưởng Khoa Tâm lý Bệnh viện Nhi đồng I, người đang nghiên cứu chuyên khoa về phục hồi trí nhớ và điều trị tâm lý cho biết.Những người trẻ trong xã hội hiện đại đang phải đối mặt với chứng sa sút trí nhớ. Vì thế, bạn chẳng có lý do gì mà coi thường nó nếu phát hiện ra trí nhớ của mình ngày càng có dấu hiện suy tàn.
Tuyên chiến với bệnh hay quên
Chúng đãng trí sẽ chẳng còn cơ hội kết bạn lâu dài với bạn nếu bạn thực hiện đúng những lời khuyên sau:
Ghi chép: Cách tốt nhất để bạn có thể nhớ cả núi việc phải làm và hàng tá những mối quan hệ cần quan tâm là hãy ghi chép chúng. Máy tính, điện thoại di động không thể giúp ích cho bạn nhiều hơn những cuốn sổ, mảnh giấy. Ghi ra giấy từng công việc cụ thể, thời gian, địa điểm thực hiện, và xếp thứ tự ưu tiên, bạn sẽ dễ dàng giải quyết chúng hơn. Ghi chép không chỉ là thêm một lần bắt não bộ “nhập tâm” mà còn là công cụ giúp bạn kiểm soát và bao quát công việc một cách tốt nhất.Ngăn nắp, khoa học: Ngăn nắp, gọn gàng, sắp đặt mọi thứ đúng vị trí của nó không chỉ khiến bạn bớt được thời gian tìm kiếm khi cần mà còn tránh cho bạn bị rối tung lên và bị phân tán tư tưởng.Hãy luôn có giấy ghi nhớ, có lịch làm việc hàng ngày, hàng tuần rõ ràng, cụ thể để thực hiện và đánh giá, tổng kết cuối ngày, cuối tuần không chỉ khiến bạn làm việc khoa học hơn mà còn giúp bạn tránh bỏ sót công việc.Sức nguời có hạn nên bạn cần tránh ôm đồm nhiều việc cùng lúc, hãy cố gắng làm đến nơi đến chốn từng việc và khi hoàn thành rồi thì dù hay hay dở cũng tạm quên chúng đi để bắt tay vào việc mới. Ám ảnh dằn vặt mình vì một thất bại đã qua chỉ khiến bạn bị phân tâm, thiếu tập trung với việc đang làm, và hệ quả sẽ là thất bại khác nối tiếp.Nghỉ ngơi, thư giãn:
Chứng sa sút trí nhớ có quan hệ mật thiết với tình trạng thiếu ngủ và stress vì vậy bạn cần ngủ đủ giấc, và nghỉ ngơi, thư giãn đúng cách. Đi dạo ở nơi có nhiều cây xanh sẽ tốt hơn nhiều việc nằm dài trên sofa xem tivi vì trong khi dạo chơi, máu được cung cấp thêm ôxy, giúp não hoạt động mạnh hơn.Vận động thân thể:
Thể dục thể thao không chỉ giúp rèn luyện thể lực mà còn cải thiện trí lực bởi nó thúc đẩy khí huyết lưu thông, tăng cường chuyển hóa và gia tăng tuần hoàn não, cân bằng tâm trạng. Những môn thể thao ngoài trời như bơi, đi bộ, đạp xe cũng tốt cho trí nhớ hơn những môn thể thao trong nhà. Thiền, Yoga, khí công dưỡng sinh cũng là những hoạt động hữu hiệu ngăn chặn tình trạng lão hóa của não bộ và cải thiện trí nhơ
́Hiểu đúng tình trạng của mình:
Bạn chẳng nên coi thường chúng cũng không nên trầm trọng hóa chứng hay quên của mình. Đãng trí đang là một căn bệnh thời đại chẳng chừa ai, quan trọng là bạn ý thức được để phòng và chữa trị nó. Hãy gặp chuyên gia tâm lý hoặc bác sỹ để được tư vấn và chữa trị kịp thời nếu chứng quên đã bắt đầu ảnh hưởng xấu tới công việc và cuộc sống của bạn.
"Thần dược" cho trí nhớ
Óc lợn, trứng chim cút, cá, tôm tươi...: những thực phẩm này ngoài giá trị dinh dưỡng cao còn rất giàu lecithin và choline, những chất cần thiết cho cấu trúc và hoạt động của não bộ. Hãy bổ sung chúng trong thực đơn hàng tuần.Súp lơ, rau chân vịt, cà chua, cải xanh, giá đỗ, bắp cải..: chứa nhiều vitamin nhóm B, C, E và khoáng chất choline, selenium, lycopene... giúp tăng khả năng tập trung và tăng cường trí nhớ. Nên ăn hàng ngày những loại rau củ này. Ngoài ra cũng nên ăn nhiều hành, tỏi bởi hai loại gia vị này có chứa những vi chất kích thích các tế bào não hoạt động mạnh hơn, giúp cải thiện trí nhớ.Táo, lê, cam, quýt, bưởi, dâu...: giàu boron, sinh tố C và các khoáng chất giúp cải thiện tâm trạng, tăng cường sức đề kháng, chống ôxy hóa, giúp trí não minh mẫn. Bổ sung chúng trong thực đơn hàng ngày.
Hạt sen: Y học cổ truyền cho rằng hạt sen có công dụng dưỡng tâm khí, ích trí lực, cho giấc ngủ ngon. Có thể ăn dưới dạng canh, chè, cháo hay trà hạt sen.
Mật ong: Ngoài tác dụng tăng cường trí nhớ hiệu quả, nguồn vitamin và khoáng chất dồi dào trong mật ong còn rất có lợi cho hệ thần kinh trung ương. Mỗi ngày uống hai lần, mỗi lần 1-2 thìa canh.
Long nhãn: Theo Đông y, long nhãn ích tâm tỳ, bổ khí huyết, kiện não, dùng rất tốt cho người mắc chứng hay quên do tâm tỳ suy nhược, khí huyết suy giảm. Có thể dùng long nhãn nấu thành chè hoặc cháo ăn trong ngày.
Nấm linh chi: Linh chi giúp dưỡng tâm, an thần, ích khí, bổ huyết, kiện não, ích trí. Dùng dưới dạng sắc uống hoặc trà tan.
Nhân sâm: có công dụng đại bổ nguyên khí, ích trí, rất có lợi cho việc nâng cao năng lực hoạt động của não bộ. Dùng dưới dạng trà hoặc viên uống.Theo Anh Khoa